میشل ویرالی

میشل ویرالی

تهیه و تنظیم: وب سایت حقوقی دیداد

میشل ویرالی (Michel Virally) در ششم ژانویه ۱۹۲۲ (شانزدهم دی ماه ۱۳۰۰) در شهر اوتن (Autun) در فرانسه، در خانواده ای متوسط متولد شد. با اخذ دکتری حقوق از دانشگاه پاریس در سال ۱۹۴۸ و عضویت در هیأت علمی دانشکده حقوق همان دانشگاه (۱۹۵۲) به سرعت مراحل عالیه علمی را گذراند و مسئولیت ها و مقامات مهم علمی و نیز دیپلماتیک را در زمینه های مختلف حقوق بین الملل احراز نمود. پس از نه سال تدریس در دانشکده حقوق و موسسه علوم سیاسی دانشگاه استراسبورگ فرانسه (۱۹۶۱ - ۱۹۵۲) تا پایان عمر بطور همزمان استادی دانشگاه ژنو (کرسی فلسفه حقوق و حقوق بین الملل) و دانشگاه پاریس (کرسی حقوق بین الملل عمومی) را عهده دار بود. او همچنین عضو و نائب رئیس انیستیتوی حقوق بین الملل بود و به اتفاق پروفسور شارل روسو مدیریت «مجله حقوق بین الملل عمومی» در فرانسه را نیز بر عهده داشت. وی یکبار در تابستان سال ۱۹۶۷ درسی با عنوان «اصل رفتار متقابل در حقوق بین الملل معاصر» و بار دیگر در تابستان سال ۱۹۸۳ یک دوره درسی که همان درس عام حقوق بین الملل عمومی آکادمی لاهه است را تحت عنوان «چشم انداز حقوق بین الملل معاصر» در آکادمی حقوق بین الملل لاهه ایراد کرد.

ویرالی از سال ۱۹۶۷ بارها نماینده فرانسه و با عضو هیأت فرانسوی در اجلاسیه های مجمع عمومی سازمان ملل متحد و نیز در کنفرانس وین راجع به حقوق معاهدات بود. از جمله سوابق علمی او یکی مشاوره حقوقی هیأت میانجی سازمان ملل در قبرس (۱۹۶۴) و دیگری عهده دار بودن سمت مشاور موسسه تعلیمات و تحقیقات سازمان ملل متحد بوده است.

استاد ویرالی از اول ژوئیه ۱۹۸۵ (دهم تیر ماه ۱۳۶۴) به پیشنهاد داوران منصوب دولت جمهوری اسلامی ایران به عنوان داور ثالث در دیوان داوری دعاوی ایران – ایالات متحده تعیین و عهده دار ریاست شعبه سوم دیوان مزبور گردید. معهذا با وجود مسئولیت تازه اش، نه فقط تلاش های علمی و دانشگاهی وی کاهش نیافت، بلکه گسترش پیدا کرد و او ضمن پیگیری منظم کار دادرسی در دیوان داوری، همکاری دانشگاهی خود را با دانشگاه های پاریس و ژنو حفظ کرد و نیز به عنوان جدیدترین مسئولیت، در سال ۱۹۸۷ در اختلاف فیمابین هندوراس و السالوادور از طرف دولت هندوراس به عنوان قاضی خاص دیوان بین المللی دادگستری تعیین گردید.

با وجود عدم سابقه بیماری و ظاهر جسمانی سالم، وی از ماه ژوئیه ۱۹۸۸ (مرداد ماه ۱۳۶۷) ناگهان مریض شد. معهذا علی رغم آنکه استعفایش را از دیوان برای آغاز سال ۱۹۸۹ قبلاً اعلام کرده بود، دعاوی تحت شورا را در شعبه سوم دیوان، دورادور تعقیب می کرد و تصمیم گرفته بود فقط به سه دعوی از دعاوی معلقه رسیدگی کند که اجل مهلتش نداد.

گنجینه آثار پروفسور ویرالی از تعدد و تنوع شایان توجهی برخوردار است. گذشته از رساله دکتری او در خصوص «اداره بین المللی آلمان در سال های ۱۹۴۷ – ۱۹۴۵»، اولین کتابش را در سال ۱۹۶۰ تحت عنوان «اندیشه حقوقی» درباره فلسفه حقوق نوشت. سپس کتاب های دیگر او به ترتیب: «سازمان ملل متحد از دیروز تا فردا» (۱۹۶۲)، «سازمان جهانی» (۱۹۷۳)، و بالاخره «چشم انداز حقوق بین الملل معاصر» - درس حقوق بین الملل عمومی در آکادمی حقوق بین الملل لاهه – (۱۹۸۳) انتشار یافت. حتی می خواست کتابی گسترده تر که از افق دیدگاه حقوقدانان پا فراتر نهد، تألیف کند که در سال های آخر عمر تدریجاً قسمت اعظمش را نگاشته بود.

بجز کتاب ها حدود ۵۰۰ مقاله در زمینه های گوناگون فلسفه حقوق، سیاست بین المللی و حقوق بین الملل نوشت که منابع گرانبهائی برای حقوقدانان محسوب می شوند. نوشته های او همه از روشنی، دقت و موشکافی، اعتدال، واقع بینی و عینیت گرائی برخوردارند.

چهل سال کار فکری میشل ویرالی را می توان در سه هدف که در سراسر زندگی اش بطور همزمان پیگیری کرده است، تلخیص و تقسیم بندی کرد:

۱. شناخت حقوقی که برخوردار از فلسفه است؛

۲. توجه به واقعیات سیاسی در گستره حقوق بین الملل؛

۳. کمک به تحول حقوق بین الملل به نفع کشورهای در خال توسعه.

استاد ویرالی سرانجام در بیست و هفتم ژانویه ۱۹۸۹ (هفتم بهمن ماه ۱۳۶۷) در پاریس دیده از جهان بست.

منبع: دکتر ناصر علی منصوریان، یاد استاد میشل ویرالی: حقوقدان بین المللی، فیلسوف حقوق، مجله حقوقی، شماره هجدهم و نوزدهم.